10 چالش پیش روی توسعه دنیا
مسیر رسیدن به توسعه پایدار مسیری بسیار سخت و دشوار است که همواره با اتفاقات مختلفی مانند جنگ، بیماری، مشکلات اقتصادی، بلایای طبیعی و… تحت تاثیر قرار میگیرد و باید به هر چالش پیش روی توسعه دنیا توجه ویژهای داشت. این چالشها گاها منحصر به یک یا چند کشور میشوند و گاهی تمام دنیا را هدف میگیرند.
در سال 2015 میلادی، نمایندگان بیش از 190 کشور در اجلاسی با تصویب قوانین و اهدافی تحت عنوان توسعه پایدار و برای یک دوره 15 ساله به توافق رسیدند. این مجموعه اهداف، برای ایجاد زندگی بهتر برای جمعیت فعلی کره زمین و همچنین حفظ منابع برای آیندگان تعریف شدهاند که دولتها و مسئولین را موظف به انجام اقداماتی در این مسیر میکنند.
یکی از بزرگترین چالش های توسعه پایدار، بیماری منحوس کووید 19 یا کرونا بود که تمام دنیا را در مشکلاتی عجیب غوطه ور کرد و همچنان با وجود کاهش مرگ و میر بر اثر این بیماری، اثرات مخرب آن بزرگترین چالش پیش روی توسعه در دنیا است. اثراتی مانند فقر و بیکاری که رابطه تنگاتنگی با یکدیگر دارند و جزو اصلی ترین اهداف توسعه پایدار هستند..
در این مقاله قصد داریم که به بررسی 10 چالش پیش روی توسعه دنیا بپردازیم. چالش هایی که میتوانند باعث رنگ باختن توسعه پایدار و حتی در آیندهای ه چندان دور، باعث نابودی حیات در کره زمین شوند.
آنچه در این مقاله میخوانید:
Toggleگرمایش جهانی
گرمایش جهانی یکی از مهم ترین چالش های پیش روی توسعه در دنیا است که به دلیل انتشار بیش از حد گازهای گلخانهای مانند متان و کربن دی اکسید اتفاق میافتد و باعث آب شدن یخهای قطبی و در نهایت به زیر آب فرو رفتن کره زمین میشود. بارشهای شدید و غیر قابل پیش بینی که منجر به راه افتادن سیلهای وحشتناکی میشوند نیز از عواقب گرمایش جهانی هستند..
تمام کشورهای جهان، علی الخصوص کشورهای صنعتی موظف به کاهش انتشار گازهای گلخانهای هستند اما این چالش فقط منحصر به دولتها نمیشود و خانههای مسکونی با بیش از 57 درصد انتشار گازهای گلخانهای بیشترین نقش را در شکل گیری این چالش دارند. محققین به تازگی کشف کردند که هزاران ویروس و باکتری ناشناخته در یخهای قطب وجود دارند که از زمانهای قدیم در این منطقه محبوس شدهاند و در صورت ذوب شدن یخها و جاری شدن آنها به آبهای آزاد، حیات در زمین به خطر خواهد افتاد. زیرا هیچکدام از این نوع ویروسها شناسایی شده نیستند و هیچ واکسنی برای آنها وجود ندارد.
شاید چالش های پیش روی توسعه دنیا به موارد بعدی نرسد و با این شتابی که گرمایش جهانی گرفته است، در صورت عدم اقدام جدی و جهانی، به زودی حیات به طور کامل در زمین از بین برود. طبق آمار منتشر شده، سطح آب دریاها تا سال 2100 تا حدود 1 متر بالا خواهد آمد و تا سال 2030 بیش از 700 میلیون نفر به دلیل خشکسالی مجبور به ترک خانه و یا حتی وطن خود خواهند بود.
فقر
از دیرباز تا به حال فقر و فاصله طبقاتی یکی از بزرگترین چالش های پیش روی توسعه دنیا بوده است. یکی از اهداف 17 گانه توسعه پایدار اشاره مستقیم به از بین بردن فقر دارد و توسعه پایدار در آرمان شهر خود، کشورهایی بون فقیر را تصویرسازی کرده است اما این چالش با شیوع ویروس کرونا بیش از پیش خطرناک شده است. زیرا بسیاری از افراد به دلیل شیوع این بیماری کار و یا سلامتی خود را از دست دادهاند و با مشکلات شدید اقتصادی دست و پنجه نرم میکنند. بسیاری از کارخانهها در طول شیوع این بیماری منحوس از چین و فراگیر شدن آن در تمام کشورها، اعلام ورشکستگی کردند و حتی شرکتهای بزرگ نیز از ضرر و زیانهای غیر قابل چشم پوشی سخن گفتند. ضرر و زیانهایی که آنها را مجبور به تعدیل برخی نیروهای خود کرده است و حال مشکل فقر دیگر با هیچ ملتی بیگانه نیست.
طبق آمار منتشر شده، بیماری کرونا بیش از 4 سال تلاش برای مقابله با فقر را بی اثر کرده است و به جمعیت فقیرهای دنیا، بیش از 8 میلیون نفر افزوده شده است. نکته غم انگیز آمار منتشر شده این است که مرگ و میر ناشی از کرونا، به دلیل فقر 6 برابر حد تصور شده است و هزاران انسان جان خود را به دلیل فقر و عدم دسترسی به پشزک و دارو از دست دادهاند. در رابطه با فقر دیگر مورد موثر جنگ میان کشورهاست که باعث خرج سرمایه بسیاری به جهت تقویت قوای نظامی میشود و این هزینه هنگفت به فقر بیش تر منجر میشود.
گرسنگی
گرسنگی زمانیست که میتوان مجددا ردپای مستقیم بیماری کرونا را دید و به وضوح از آن صحبت کرد. طبق آمار، در سال 2020 میلادی از هر 10 انسان حاضر در کره زمین، 1 نفر از گرسنگی رنج برده است و از هر 3 نفر، 1 نفر از دسترسی به غذا کافی و سالم محروم بوده است. همچنین به طور میانگین، قیمت غذا در تمام کشورها با رشد 47 درصدی نسبت به سال 2019 مواجه بوده است که این امر باعث شده تا بیش از 149 میلیون کودک زیر 5 سال با رشد ناقص مواجه باشند و این چالش پیش روی توسعه دنیا به سادگی برطرف نخواهد شد.
همچنین جنگهای اخیر باعث شده است تا اوکراین و روسیه که بیش از 30 درصد گندم دنیا، بیش از 20 درصد ذرت دنیا و بیش از 80 درصد گل آفتابگردان دنیا را تامین میکنند از این امر بازمانده و درگیر مسائل نظامی شوند. ادغام شرایط پاندمی کرونا و جنگهای اخیر، شرایط را به وضعی بحرانی رسانده است که این چالش پیش روی توسعه دنیا را به مشکلی لاینحل تبدیل کرده است و سالانه انسانهای بسیار زیادی به علت فقر از دنیا میروند.
سلامتی
حتی پیش از وقوع شرایط پاندمی کرونا، مردم جهان از لحاظ سلامتی در وضعیت مطلوبی قرار نداشتند و تصور کردن وخامت شرایط در این سالها و سالهای پیش رو اصلا کار سختی نخواهد بود. کرونا باعث مرگ بیش از 15 میلیون نفر در سراسر دنیا و بیش از 120 هزار نفر از کادر درمان شده است که تقریبا تمام کشورهای دنیا از این تعداد فوتی سهم قابل توجهی دارند. بسیاری از افراد دنیا، توانایی دسترسی به داروهای لازم و واکسنها را ندارند و این مسئله خود یکی از بزرگترین چالش های پیش روی توسعه دنیا است که باید با آن به شکلی منطقی و جدی برخورد شود تا بیش از این شاهد مرگ و میرهای ناشی از کمبود دارو و عدم دسترسی به داروهای حیاتی نباشیم.
خشکسالی و کمبود آب
بسیاری از کشورهای دنیا از جمله کشور ما ایران دچار بحران خشکسالی هستند و این بحران میتواند باعث عدم دسترسی تمام اقشار جامعه به آب تمیز و سالم برای نوشیدن و شست و شو میشود. این بحران میتواند از تبعات گرمایش جهانی باشد که از طرفی باعث ذوب شدن یخهای قطب و به زیر آب فرو رفتن برخی کشورها در انتها میشود و برای کشورهایی با آب و هوای گرم و خشک منجر به خشکسالی کامل و غیر قابل سکونت شدن آنها میشود.
طبق آمار منتشره حداقل 3 میلیارد انسان از آبهایی استفاده میکنند که سلامت آنها مورد بررسی قرار نگرفته و با تعمیم شرایط فعلی در زمینه کمبود آب به عنوان یکی از چالش های پیش روی توسعه دنیا، تا سال 2030 که پایان زمان بندی اولیه برای اهداف توسعه پایدار است، بیش از 1/5 میلیارد نفر مشکل کمبود آب سالم برای نوشیدن و بیش از 2/8 میلیارد نفر مشکل کمبود آب سالم برای شستشو خواهند داشت. کمبود آب همچنین باعث خالی شدن سفرههای آب زیرزمینی و در نهایت فرونشست زمین میشود. اتفاقی که شاید بحران آن برای کشور ما از زلزله خطرناک تر و قریب به وقوع تر باشد.
دسترسی به منابع انرژی
دسترسی به برق یکی از چالش های پیش روی توسعه در دنیاست که با استفاده از تکنولوژیهای جدید مانند استفاده از سیستمهای خورشیدی برای تولید برق، در مسیر پیشرفت قرار دارد اما همچنان و طبق آمار منتشر شده در سال 2020 بیش از 733 میلیون نفر در دنیا به برق دسترسی ندارند و هدف توسعه پایدار کاهش این عدد و رساندن آن به حداقل مقدار است که با سرعت و شرایط فعلی این امر میسر نیست و در سال 2030 با این شرایط تعداد افرادی که به برق دسترسی ندارند به عدد 679 میلیون نفر کاهش پیدا خواهد کرد.
امروزه در برخی از کشورهای صنعتی دنیا استفاده از منابع تجدیدناپذیری مانند منابع گازی و نفتی در مسیر کاهش است. با تولید خودروهای برقی و ممنوعیت استفاده از گاز در خانه حتی برای پخت و پز و جایگزینی منابع برقی به جای آن این مسیر رو به کاهش وابستگی به منابع تجدیدناپذیر است و باید این شرایط به مرور زمان در تمام کشورها اجرایی شود تا هم با عدم استفاده گسترده از منابع گازی و نفتی جلوی نابودی آنها گرفته شود و همچنین به عنوان عامل اصلی انتشار گازهای گلخانهای، با عدم استفاده از نفت و گاز به خصوص در واحدهای مسکونی، مقابلهای جدی و همگانی با مسئله گرمایش جهانی شود.
مشکلات اقتصادی
از منظر کیفیت زندگی، مشکلات اقتصادی به عنوان یک چالش پیش روی توسعه دنیا، میتواند یکی از پررنگ ترین نقشها بین چالش های موجود را داشته باشد. پاندمی کرونا باعث بیکار شدن افراد بسیاری در تمام دنیا شده است و اکنون با شرایط کنونی که محدودیتهای کرونایی کاهش پیدا کرده است، مسیر شغلی برخی افراد در حال شکل گیری مجدد است اما همچنان شرایط به نسبت سالهای قبل از شیوع کرونا، قابل مقایسه نیست و با شیوع جنگهای مختلف در سراسر دنیا در سالهای اخیر، این شرایط وخیم تر نیز شده است و در کنار تمام این مشکلات، استفاده از سیستمهای هوشمند مانند دستگاههای خودکار و رباتها که به نسبت انسانها سرعت و کارایی بیشتری دارند در حال رواج پیدا کردن است که میتواند به هدف هشتم توسعه پایدار در رابطه با مسائل اقتصادی و کاریابی افراد لطمه بسیار زیادی بزند و رباتها و دستگاههای مدرن جای انسانها را بگیرند.
خطر انقراض
توسعه پایدار نه تنها زندگی ما انسانها بلکه زندگی تمام جانورن را در اهداف خود گنجانده است و گونههای گیاهی و جانوری بسیاری در معرض خطر انقراض قرار دارند و این یکی از بزرگترین چالش های پیش روی توسعه دنیاست. با افزایش آلودگی دریاها و اقیانوسها به دلیل ریخته شدن فاضلابهای صنعتی به آبها و آلودگیهای ناشی از اسیدی شدن آب، آلودگیهای نفتی و هرگونه مواد آلاینده دیگر، همچنین از بین رفتن گونههای گیاهی به دلیل آتش سوزی جنگلها در اثر گرمایش جهانی و همچنین گونههای جانوری مختلف به دلیل صید و شکار بیش از حد، نبودن آب و غذای کافی و عدم حفاظت صحیح از گونههای در معرض انقراض، این چالش میتواند باعث از بین رفتن چرخه حیات گونههای جانوری و گیاهی شود و تعادل را بر هم بریزد.
آلودگی زمین
بیش از 99 درصد ساکنین مناطق شهرنشین در دنیا هوای آلوده را تنفس میکنند و این آمار، موضوع آلودگی را به یک چالش پیش روی توسعه دنیا تبدیل میکند. همچنین مسئله تولید زباله و نحوه برخورد با زبالهها نیز ما را دچار مشکلات مختلفی از جمله هدر رفتن منابع، ایجاد بیماریهای مختلف به دلیل وجود زباله، دفع غیرصحیح و غیر اصولی و از بین رفتن این درآمد پنهان شده برای توسعه اقتصادی میکند. فاضلابهای صنعتی و خانگی باید تحت کنترل بیشتری نسبت به حال قرار بگیرند و فعالیت کارخانجات باید تحت نظارت بیشتری قرار بگیرد تا بتوانیم از این چالش عبور کنیم. در غیر اینصورت و به دلیل وابستگی برخی از اهداف توسعه پایدار با یک دیگر، این چالش میتواند موارد دیگر را دچار بحران کند و آسیبی چندگانه را به روند توسعه پایدار وارد کند.
آموزش
با شیوع کرونا بسیاری از مدارس برای مدتی تعطیل و سپس به صورت مجازی شروع به فعالیت کردند که آموزش مچازی نیاز به داشتن تجهیزات خاصی مانند تلفن همراه هوشمند و یا کامپیوترهای شخصی را الزامی کرده است و در صورت عدم دسترسی به این تجهیزات عملا آموزش مجازی ممکن نیست و این موضوع تحصیل را برای بسیاری از افرادی که یا به دلیل مشکلات مالی امکان خریداری موبایلهای هوشمند و اینترنت را ندارند و یا به دلیل محل زندگی آنها امکان دسترسی به اینترنت وجود ندارد غیرممکن کرده است.
با وجود بازگشایی مدارس به صورت حضوری همچنان برخی از کودکان توانایی شرکت در کلاسهای درس را ندارند. برای مثال در سال جاری حدود 3 میلیون کودک به دلیل جنگ امکان تحصیل را از دست دادهاند و این معضل یکی از چالش های پیش روی توسعه دنیاست. همه گیر شدن آموزش و فراهم کردن امکان تحصیل برای اقشار جامعه و تمام جنسیتها در دستور اهداف توسعه پایدار قرار دارد و دیده شده است که در این مسیر بسیاری از افراد خیر دست به کارهای بزرگی نظیر ساخت مدرسه، خریداری لوازم موردنیاز برای آموزش مجازی و تدریس در مناطق محروم زدهاند.
چالش های دیگری مانند برابری جنسیتی میان مردان و زنان که شامل یکسان شدن حقوق، استخدام بانوان و آقایان به میزان یکسان، جلوگیری از خشونت بر علیه هر قشر جنسیتی و استفاده از بانوان در نقشهای مهم دولتی و حکومتی نیز در میان اهداف و چالش های پیس روی توسعه در دنیا قرار دارند که در دست اقدام هستند و میتوان در برخی کشورهای دنیا نشانههایی از پیشرفت در این زمینه دید و باید اقداماتی یکپارچه و موثر چه از سوی دولتها و حکومتها و چه از سوی مردم یک کشور برای برقراری عدالت جنسیتی انجام بگیرد.
جمع بندی
تا پیش از پاندمی کرونا بسیاری از کشورهای دنیا قدمهای بسیار موثری در زمینه مقابله با چالش های پیش روی توسعه دنیا برداشتند اما کرونا همه معادلات را بهم زد و بسیاری از این تلاشها را کاملا بی اثر کرد و باید دید توسعه پایدار تا سال 2030 که پایان زمان بندی مقرر شده برای رسیدن به این اهداف است، تا چه میزان عملی میشود و کدام یک از اهداف توسعه پایدار قابل دستیابی خواهند بود.
این مقاله چقدر برای شما مفید بود؟
از 1 تا 5 امتیاز بدهید.
میانگین امتیاز: / 5. تعداد رأیها:
اولین نفری باشید که رأی میدهد!
ما متأسفیم که این مقاله اصلاً برای شما مفید نبود!
لطفاّ به ما در بهبود آن کمک کنید.
به ما در اصلاح آن کمک میکنید؟
محمدرضا احمدی
سلام. من محمدرضا احمدی دانشجوی کارشناسی ارشد مهندس عمران- مهندسی محیط زیست در دانشگاه صنعتی امیرکبیر و علاقهمند به مباحث محیط زیست و توسعه پایدار و انرژیهای تجدیدپذیر هستم.
دیدگاهتان را بنویسید