6 موضوعی که درمورد سبک زندگی پسماند صفر باید بدانید
پسماند صفر یک مفهوم رویایی و سبک زندگی برای مقابله با مشکلات زباله در جامعه ما است. مفهوم زباله صفر بهطور گسترده در مراحل مختلف تولید و سیستمهای مدیریت پسماند کاربرد دارد. در این مفهوم افراد مصمم میشوند تا مسئولیت پسماندهای تولیدی خود را به شکل کامل بپذیرند و مقدار آن را به حدود صفر برسانند.
طیف وسیعی از محصولات مصرفی مانند پارچه و محصولات الکترونیکی که زمانی بهعنوان کالاهای لوکس تلقی میشدند، اکنون بهعنوان کالاهای روزمره استفاده میشوند. همچنین، پسماندهایی که امروزه تولید میکنیم از منابع آسیبرسان به محیط زیست است. تعدد جریانهای مختلف تولید زباله برای تصمیمگیرندگان راهی جز انتخاب راهحلهای مدیریت پسماند ناکارآمد و مخرب مانند دفن زباله باقی نمیگذارد. کمبود مکانهای دفن زباله در مناطق شهری، مسئولین را مجبور میکند به دنبال یک سیستم مدیریت پسماند جایگزین باشند. مفهوم پسماند صفر (زباله صفر) از درون این کمبود ناشی میشود.
آنچه در این مقاله میخوانید:
Toggleاولینبار چه زمانی از آن استفاده شد؟
برای اولین بار در سال 1973 از اصطلاح “پسماند صفر” برای بازیابی منابع از مواد شیمیایی استفاده شد. بااینحال، این مفهوم از اواخر دهه 1990 توجه عمومی زیادی را به خود جلب کرد.
منظور از پسماند صفر چیست؟
همانگونه که اشاره شد پسماند صفر یک سبک زندگی است که کل چرخه عمر یک محصول را از تولید تا دفع در نظر میگیرد. در ابتدا محصولات طراحی و تولید میشوند. سپس از طریق فروشندگان به مصرفکننده میرسد. پس از مصرف محصولات، مقداری از آن استفاده مجدد میشود، مقداری از آن بازیافت میشود و مابقی تبدیل به پسماند میشود. رویکرد زباله صفر (Zero Waste) در نظر دارد تا مقدار پسماند را به صفر نزدیک کند.
پسماند صفر ممکن است مانند یک هدف دستنیافتنی به نظر برسد؛ اما این فقط یک هدف است. یک اصطلاح رویایی با هدف تأثیر مثبت بر روی کره زمین و محیط زیست. همه ما میدانیم که تقریباً غیرممکن است که هیچ زبالهای در زندگی خود نداشته باشیم. زباله صفر یک مورد کمالگرایی نیست؛ این یک تلاش آگاهانه برای جهانی بهتر است.
مدیریت پسماند و سبک زندگی پسماند صفر
در مفهوم جهانی مدیریت پسماند با 3 استراتژی اصلی کاهش (Reduce)، استفاده مجدد (Reuse) و بازیافت (Recycle & Recover) روبرو هستیم که به آن اصل 3R (3 آر) نیز گفته میشود؛ اما در سبک زندگی زباله صفر با 5 استراتژی اجتناب (Refuse)، کاهش (Reduce)، استفاده مجدد (Reuse)، بازیافت (Recycle & Recover) و پوساندن (Rot) مواجه هستیم. اولین گام اجتناب از خرید محصولات اضافه است. سپس کاهش تولید ضایعات از طریق استفاده بهاندازه؛ بعد از آن استفاده مجدد از باقیمانده محصولات مانند استفاده مجدد از قوطی شیشهای یک محصول. در گام بعدی بازیافت زائدات مانند تبدیل مجدد کاغذ به مواد اولیه قابلاستفاده و در انتها سعی در کمپوست کردن زائدات تر تولیدشده.
بهعنوان یک نمونه برای گرایش پسماند صفر میتوان اشاره کرد جایگزینی محصولات قابلاستفاده مجدد شامل لباس، بستهبندی مواد غذایی و نوشیدنی، محصولات بهداشتی و یا مواد پایدارتر و بدون پلاستیک درنهایت هم از محیطزیست محافظت میکند و همچنین برای اقتصاد جامعه جنبه مثبت دارد.
شما فقط در صندوق آراء رای نمیدهید؛ شما هر روز رای میدهید. هر روز تصمیم میگیرید که تأثیر مثبتی بر سیاره داشته باشید. چگونه موادغذایی خود را خریداری میکنید؟ چه میخورید؟ چه میخرید؟ همهچیز به هم مرتبط است. هر خریدی که انجام میدهید، رای به دنیایی است که میخواهید در آن زندگی کنید.
فرهنگسازی، مهمترین قدم تحقق این هدف
تجدیدنظر روی برخی ابعاد مختلف فکری در این عصر مصرفگرا لازمه اصلی ایجاد سبک زندگی پسماند صفر است. نتیجه این فرهنگسازی موجب حفظ محیطزیست، پرهیز از خریدهای اضافی و به دنبال آن افزایش حس رضایت روحی خواهد شد.
اگرچه در نگاه اول، این سبک زندگی انسان را مجبور به تعیین محدودیتهایی میکند، اما شخص این محدودیتها را با کمال میل میپذیرد. کاهش تنوعطلبی، حس آزادی و غنی بودن و آزادتر شدن زمان، برخی از مزایای گرایش به زباله صفر است.
ما در جامعهای زندگی میکنیم که تمایل افراد به احساس رضایت آنی است. به صفر رساندن زباله برای این نگرش مناسب نیست؛ بنابراین سبک پسماند صفر به زمان و حوصله نیاز دارد. دانستن اینکه میخواهید تغییر کنید بدان معنی است که شما معقولترین تلاش خود را انجام میدهید.
آیا تنها به کمک بازیافت میتوان به این هدف رسید؟
انسان امروز، بسیار زیاد مصرفکننده شده است. همین، یکی از عواملی است که در پاسخ به سؤال فوق پاسخ منفی دهیم. بازیافت در عین اینکه به راهحل کمک میکند، اما راهحل کاملی نیست؛ بنابراین وابستگی زیاد به آن را باید کاهش داد.
در بین 3 استراتژی اصلی مدیریت پسماند (3R)، دلیلی وجود دارد که این عامل (Recycle) آخرین راهحل است. بازیافت نباید اولین خط دفاعی باشد، بلکه باید آخرین راهحل باشد. این عبارت به این معنا نیست که از بازیافت جلوگیری به عمل آید، بلکه باید به کمک سه استراتژی دیگر پسماند صفر (اجتناب، کاهش و استفاده مجدد) بازیافت با کیفیت بهتر انجام شود و وابستگی به آن کمتر شود.
نقش اجتناب، کاهش و استفاده مجدد
شما به هر چیزی که فکر میکنید “نیاز دارید”، احتیاج ندارید. بسیاری از محصولات برای استفاده خاص به ما فروخته میشوند. در سبک زندگی پسماند صفر تلاش بر این است با کاهش اقلامی که نیاز داریم، چیزهایی را که در نهایت دور ریختهایم کاهش دهیم. برای این کار لازم است قبل از هر خریدی صبر کنید. کمی وقت بگذارید، به این فکر کنید که آیا واقعاً به آن نیاز دارید یا خیر.
زمانی که احساس شد نیاز به خرید دارید، ابتدا بررسی کنید از چیزهایی که وجود دارد میتوان مجدداً استفاده کرد؟ در این شرایط بهجای استفاده از وسایل دور ریختنی بر روی وسایل قابل استفاده مجدد تمرکز میکنید.
جمع بندی
پسماند صفر یک مفهوم آرمانی برای کمک به جهان برای محافظت از محیطزیست است؛ مانند هر سبک زندگی، زباله صفر نیز بایدها و نبایدهایی دارد. باید بررسی کرد در ازای محدودیتها و ممنوعیتها، چه نتیجهای حاصل میشود. در این سبک دو استراتژی به اصول اصلی مدیریت پسماند یعنی اجتناب و کمپوست کردن اضافه شده است که اساس کار این گرایش را تشکیل میدهد.
مصرفگرایی مردم و تفکرات گرایش به احساس رضایت آنی از موضوعات متقابل سبک زندگی زباله صفر است که لازمه حرکت صحیح در جهت این گرایش، ابتدا درک مفهوم اهمیت محیطزیست و سپس اعتقاد به پیوسته انجام شدن آن برای اثرگذاری بیشتر و بهتر است.
این مقاله چقدر برای شما مفید بود؟
از 1 تا 5 امتیاز بدهید.
میانگین امتیاز: / 5. تعداد رأیها:
اولین نفری باشید که رأی میدهد!
ما متأسفیم که این مقاله اصلاً برای شما مفید نبود!
لطفاّ به ما در بهبود آن کمک کنید.
به ما در اصلاح آن کمک میکنید؟
محمدمهدی نبی
سلام. من محمدمهدی نبی دانشجوی کارشناسی ارشد مهندس عمران- مهندسی محیط زیست در دانشگاه صنعتی امیرکبیر و علاقهمند به مباحث محیط زیست و توسعه پایدار و مدیریت پسماند هستم.
1 دیدگاه
به گفتگوی ما بپیوندید و دیدگاه خود را با ما در میان بگذارید.
بسیار عالی! امروزه با تشویق و ترغیب مردم به درست کردن خشکاله گام مهمی در نزدیک شدن به زندگی پسماند صفری برداشته شده است. البته آن ها که دستشان به دهانشان می رسد بهتر است از سطل های کمپوست سازی خانگی استفاده کرده و اجازه ندهند شیرابه ارزشمند زباله هدر برود.