آموزش حسابرسی محیط زیست: ارتقاء شفافیت و مسئولیت در مدیریت منابع طبیعی
حسابرسی محیط زیستی، یک ارزیابی مستقل است که توسط سازمان های مختلف انجام می شود تا اطمینان حاصل شود که آن ها سیاست های محیط زیستی را رعایت می کنند. این فرآیند، میزان خطر یا آسیب یا آسیب واقعی ایجاد شده را بررسی می کند و انواع آلودگی تولید شده را با ارزیابی محدوده مکان ها، روش ها و فعالیت ها تعیین می کند.
این روش حسابرسی یک ابزار مدیریت عملی است که به یک صنعت یا سازمان کمک می کند تا انطباق خود با هنجارها یا الزامات محیط زیستی را تایید کند، اثربخشی سیستم مدیریت محیط زیستی و همچنین ریسک ها را ارزیابی و خطرات محیط زیستی را شناسایی و اصلاح کند.
آنچه در این مقاله میخوانید:
Toggleتعریف دقیق حسابرسی محیط زیست چیست؟
مطابق تعریف آژانس محیط زیست اتحادیه اروپا در سال 1999، حسابرسی محیط زیست (Environmental Auditing):
یک ابزار مدیریتی شامل یک ارزیابی سیستماتیک، مستند، دوره ای و عینی از میزان عملکرد یک پروژه، سازمان یا تجهیزات با هدف کمک به حفاظت از محیط زیست است. حسابرسی باید کنترل مدیریت فعالیت های محیط زیستی و ارزیابی انطباق با اهداف سیاست و الزامات قانونی را تسهیل کند.
به طور کلی هدف از این کار عبارت است از:
- شناسایی شیوه های موثر مدیریت محیط زیست؛
- یافتن حوزه های مختلف بهبود در مورد سازگاری با محیط زیست؛ و
- ارزیابی هرگونه خطر جدید و بالقوه برای محیط زیست
چرا شرکت ها به حسابرسی محیط زیستی احتیاج دارند؟
حسابرسی محیط زیستی اهداف متعددی دارد. از نقطه نظر وسیع تر، این حسابرسی ها تأثیر محیط زیستی یک شرکت را ارزیابی می کنند. این کار می تواند به تیم های مدیریتی نشان دهد که چه کارهایی می توانند برای بهبود پایداری محیط زیستی انجام دهند، ثابت کند که کدام فرایندهای محیط زیستی به طور مثبت بر بهره وری و کارایی تاثیر می گذارند، و قبل از اینکه خودشان را نشان دهند، ریسک های مشخصی پیدا کنند.
با این حال، هدف اصلی حسابرسی محیط زیستی اطمینان از انطباق با قوانین محیط زیستی است. قلمروها و حوزه های قضایی مختلف، مقررات، قوانین و الزامات محیط زیستی خاص خود را دارند که همه شرکت ها باید از آن پیروی کنند. عدم رعایت این قوانین و مقررات بسته به حوزه قضایی می تواند منجر به عواقب شدیدی مانند جریمه های سنگین شود.
حسابرسی های محیط زیستی در استانداردسازیِ این اقدامات انطباقی در سراسر سازمان بسیار مهم هستند. از طریق حسابرسی های محیط زیستی، شرکت ها می توانند درک کنند که آموزش در کجا مورد نیاز است و آیا آن ها سیستم های کنترل درستی دارند یا خیر. آن ها همچنین می توانند تعیین کنند که آیا شرکت جریان های ارتباطی کافی در رابطه با رعایت محیط زیست دارد یا خیر.
برای دریافت گواهی نامه ایزو ۱۴۰۰۱، شرکت ها باید بررسی های انجام شده توسط یک شخص ثالث مستقل را انجام دهند. با این حال، قبل از بازرسی شخص ثالث، شرکت ها می توانند حسابرسی داخلی انجام دهند تا ارزیابی کنند که شرکت کجاست و آیا می توانند در طول بازرسی گواهی نامه را دریافت کنند یا خیر.
حسابرسی محیط زیست چه انواعی دارد؟
سه نوع اصلی حسابرسی محیط زیستی وجود دارد که یک شرکت می تواند انجام دهد:
- انطباق با محیط زیست
- حسابرسی های سیستم مدیریت محیط زیست (EMS)
- حسابرسی های عملکردی محیط زیستی
در حالی که بیشتر شرکت های مستقر در ایالات متحده و سراسر جهان بر حسابرسی انطباق با محیط زیست تمرکز دارند، هر سه نوع مهم هستند. بسته به نیازهای یک شرکت، ممکن است به یک یا چند مورد از این حسابرسی ها نیاز باشد.
انطباق با محیط زیست
حسابرسی انطباق با محیط زیست رایج ترین نوع حسابرسی شرکت ها، به ویژه در ایالات متحده است. این حسابرسی ها بر بررسی اینکه آیا شرکت الزامات خاصی را برآورده می کند یا خیر و از مقررات خاصی با استفاده از یک چک لیست مشخص پیروی می کند، تمرکز دارند.
حسابرسی های انطباقی تایید می کنند که آیا یک شرکت الزامات خاصی را در حین انجام یک وظیفه خاص برآورده می کند یا خیر. بسته به صنعت و عملیات شرکت، آن ها ممکن است نیاز به انجام حسابرسی در فرایندهای مختلف داشته باشند. با این حال، این حسابرسی ها معمولا برای مجوزهای محیط زیستی مختلف یا برای کسب مجوزهای خاص مورد نیاز هستند.
شرکت ها می توانند ارزیابی کنند که آیا تمام اقدامات مورد نیاز برای کاهش آسیب های محیط زیستی را انجام می دهند یا خیر. الزامات برای صنایع مختلف معمولا به وضوح توسط سازمانی که مجوز و گواهی نامه را فراهم می کند، مشخص می شود و بررسی انطباق آن ها را برای شرکت ها بسیار آسان تر می کند.
سیستم مدیریت محیط زیست (EMS)
هدف آن ها ارزیابی سیستم های مدیریتی مختلف در محل است و تعیین میکند که آیا آن ها به طور موثر کار می کنند یا خیر. استاندارد ایزو ۱۴۰۰۱ به وضوح بیان می کند که چگونه شرکت ها باید یک حسابرسی EMS انجام دهند تا اطمینان حاصل شود که EMS شرکت به درستی کار می کند.
هدف اصلی حسابرسی EMS این است که تایید کند EMS یک شرکت به طور موثر کار می کند. علاوه بر این، هدف از حسابرسی EMS دستیابی به اهداف زیر است:
- ارزیابی اهداف کلیدی EMS و اینکه آیا آن ها برآورده می شوند یا خیر
- یافتن فرصت های جدید برای یک EMS
- تعیین حوزه های بهبود EMS
- بررسی پایداری EMS
- حصول اطمینان از اینکه شرکت در حال برداشتن گام هایی برای بهبود مستمر EMS خود است
حسابرسی های EMS به شرکت ها اجازه می دهد تا اطمینان حاصل کنند که سیستم های آن ها کار را انجام می دهند و مزایای مورد نیاز را برای آن ها فراهم می کنند. علاوه بر این، آن ها شرکت ها را قادر می سازند تا تشخیص دهند که بهبودها در کجا ضروری هستند و گام هایی برای بهبود EMS خود بردارند.
عملکرد محیط زیستی
هدف این حسابرسی ها تعیین این موضوع است که آیا یک شرکت مقررات خاصی را برای وظایف خاص رعایت می کند یا خیر. به عنوان مثال، شرکت ها می توانند تاسیسات مدیریت پسماند خود را حسابرسی کنند تا از انطباق با برنامه مدیریت پسماند حوزه اثر خود اطمینان حاصل کنند.
نمونه دیگری از این حسابرسی ها، حسابرسی نظارت بر کیفیت هوا است. این امر تضمین می کند که برنامه مدیریت انتشار گازهای گلخانه ای شرکت موثر است و الزامات لازم را برآورده می کند.
این امر همچنین به شرکت ها اجازه می دهد تا جنبه های خاصی از عملیات خود را بررسی کنند و قبل از اینکه هیات های نظارتی بازرسی های خود را انجام دهند، از انطباق اطمینان حاصل کنند. این حسابرسی های تخصصی اطلاعات خاصی را در اختیار شرکت ها قرار می دهند که ممکن است در آینده به آن ها نیاز داشته باشند.
حسابرسی محیط زیستی چگونه انجام می شود؟
انجام حسابرسی محیط زیستی نباید پیچیده باشد. برای ترسیم تصویری واضح تر از فرآیند انجام یک کار در یک شرکت یا صنعت، بهتر است آن را به سه مرحله تقسیم کنیم:
- مرحله پیش از حسابرسی
- مرحله حسابرسی
- مرحله پس از حسابرسی
فاز پیش از حسابرسی
در طول مرحله پیش حسابرسی، شرکت ها می توانند تیم را بسازند، یک برنامه حسابرسی ایجاد کنند، اسناد مورد نیاز خود را تعیین کنند، درخواست های مناسب را مطرح کنند، و تا جایی که لازم است آماده سازی را انجام دهند. این فعالیت شامل ایجاد لیست موارد درخواستی نهادهای نظارتی، استخراج مواد مورد نیاز و اطمینان از آمادگی شرکت برای حسابرسی است.
فاز حسابرسی
از این فاز، تیم می تواند حسابرسی را شروع کند. هنگام انجام حسابرسی، برای تیم بسیار مهم است که از قوانین پایه ای که در طول مرحله اول اجرا می شوند، پیروی کند. در طول حسابرسی، تیم ها می توانند بازرسی ها و مصاحبه های سایت را انجام دهند، تیم های دیگر را ارزیابی کنند و بررسی اسناد را انجام دهند. این کار برای اطمینان از جمع آوری هرچه بیشتر داده های مرتبط است.
مهم است که هنگام انجام حسابرسی جلسات روزانه داشته باشید تا مطمئن شوید که همه در یک مسیر هستند. با این کار، بررسی اینکه آیا تمام اهداف در طول جلسه اختتامیه پس از انجام حسابرسی برآورده شده اند یا خیر را آسان تر می کند.
فاز پس از حسابرسی
در طول مرحله پس از حسابرسی، تیم تمام داده ها را تفسیر می کند. این امر همچنین شامل ایجاد گزارش های حسابرسی محیط زیستی، شناسایی حوزه های بهبود و ایجاد یک برنامه عملی برای رفع کاستی های یافت شده در طول حسابرسی است.
چه مدارک و اسنادی در طول حسابرسی مورد نیاز است؟
انجام حسابرسی می تواند دلهره آور باشد، به خصوص با تمام اسناد مورد نیاز برای ایجاد یک گزارش جامع. شرکت ها عموما به نقشه های پایه خود نیاز دارند تا بفهمند حسابرسی را کجا انجام دهند و چگونه آن را پیش ببرند. علاوه بر این، ممکن است به ارائه اسناد زیر نیز نیاز داشته باشند:
- گواهی های انطباق با محیط زیست
- مجوزهای محیط زیستی
- تمام مواد اولیه مورد استفاده در فرآیندهای شرکت/ سازمان/ صنعت
- برنامه های محیط زیستی
- سوابق آموزشی کارمندان
دستیابی به تمام این اسناد به اندازه کافی چالش برانگیز است و با توجه به اینکه جمع آوری اسناد تنها شروع حسابرسی است، شرکت های مدرن نیاز به ترکیب ابزارهای مختلف برای آسان تر کردن انجام این حسابرسی ها دارند.
حسابرسی معمولاً برای چه آلایندههایی انجام میشود؟
فهرست زیر به انواع پسماندها و آلودگی ها یا صنایعی که آلودگی تولید می کنند اشاره می کند که تحت پوشش حسابرسی محیط زیستی قرار دارند:
- صنعت انرژی
- مدیریت پسماند
- پسماند الکترونیک
- پسماندهای پلاستیکی
- پسماندهای خطرناک
- پسماندها پزشکی و زیستی
- هوا و آب
- انتشار کربن دی اکسید و سایر آلاینده ها
- صنعت مواد غذایی
- صنعت مواد شیمیایی
- صنایع دارویی
- صنعت خودرو
- حوزه کمپوست
جمع بندی
حسابرسی منظم برای سازمان هایی که در تلاش برای تقویت سیستم های مدیریتی و افزایش عملکرد محیط زیستی خود هستند، حیاتی است. با ارزیابی اثرات محیط زیستی، انجام حسابرسی ها، و اجرای بهترین شیوه ها، کسب و کارها می توانند الزامات انطباق را برآورده کنند، خطرات را به حداقل برسانند، و به یک آینده پایدار و توسعه ای پایدار کمک کنند.
به یاد داشته باشید که یک EMS قوی نه تنها به نفع محیط زیست است بلکه اعتبار شرکت شما و رقابت پذیری بازار را نیز افزایش می دهد. بنابراین، قدرت حسابرسی را در ارزیابی اثرات محیط زیستی و ایجاد تغییرات مثبت در سازمان خود نادیده نگیرید!
این مقاله چقدر برای شما مفید بود؟
از 1 تا 5 امتیاز بدهید.
میانگین امتیاز: / 5. تعداد رأیها:
اولین نفری باشید که رأی میدهد!
ما متأسفیم که این مقاله اصلاً برای شما مفید نبود!
لطفاّ به ما در بهبود آن کمک کنید.
به ما در اصلاح آن کمک میکنید؟
امیرحسین عبدالرضایی
به عنوان یک فارغالتحصیل کارشناسی ارشد مهندسی عمران- محیط زیست به دنبال آنم تا زمین را جای بهتری برای زندگی کنم؛ چه برای خودم و چه برای دیگران.
دیدگاهتان را بنویسید