بودجه کربن؛ اساس حسابداری قرن 21 برای حفظ كره زمین
در عصری که به سرعت به زمانی حساس و تحولی مهم در تاریخ محیط زیست و توسعه پایدار وارد شدهایم، مفهوم بودجه کربن به عنوان یکی از مباحث مهم و راهبردی، به میانه تحقیقات و چالشهای جدید ما وارد شده است. در قرن ۲۱ام که اقتصادها و جوامع جهان با مسائل جدی محیطی مواجه هستند، بحران تغییرات اقلیمی و افزایش نگرانیهای مربوط به گازهای گلخانهای، ما را به نکته آیندهنگری و اقدام فوری به سمت سازماندهی و مدیریت مستمر انتشارات کربن متوجه کرده است. این مقاله با محوریت اهمیت مفهوم بودجه کربن، به بررسی عمیق و جذاب این ابزار برنامهریزی پویا و ضروری میپردازد که نقش بیبدیلی در راهبردهای توسعه ای پایدار و حفاظت از محیط زیست ایفا میکند.
آنچه در این مقاله میخوانید:
Toggleمفهوم بودجه کربن چیست؟
اهداف توافق نامه پاریس در سال ۲۰۱۵ براساس پیامدهای گرم شدن ۱.۵ و ۲ درجه سانتی گراد برای انسان ها و دیگر گونه ها است. آن ها مرزه ای نسبتا “ایمن” را تعیین کردند که در آن برخی آسیب های غیرقابل بازگشت اما نه فاجعه بار رخ خواهد داد. گزارش های IPCC و تحقیقات دیگر نشان می دهند که محدود کردن افزایش دمای میانگین جهانی در قرن جاری به کم تر از ۲ درجه سانتی گراد به این معنی خواهد بود که می توانیم از خطرناک ترین پیامدهای تغییرات اقلیمی جلوگیری کنیم. اگر این کار را انجام دهیم، امید به سازگاری و ساخت آینده ای انعطاف پذیر و پایدارتر نیز وجود دارد.
با این حال هیچ ترموستاتی برای کل زمین وجود ندارد که بتوانیم به راحتی این اعداد را ردیابی کنیم. اهداف مبتنی بر دما به تنهایی برای هدایت سیاست تغییرات اقلیمی کافی نیستند؛ زیرا میزان گرمایشی که ما به آن دست پیدا می کنیم، به طیف پیچیده ای از تصمیماتی بستگی دارد که در طول زمان توسط دولت ها و کسب و کارهای سراسر جهان گرفته می شود. این تصمیم گیری ملی، منطقه ای و محلی در تعیین اهداف سیاست گذاری و ایجاد انگیزه برای تغییر از طریق انتشار گازهای گلخانه ای حاکم (GHG) به جای دما موثر خواهد بود.
دانشمندان برای تبدیل دما به انتشار گازهای گلخانه ای و عملی کردن اهداف پاریس، از به اصطلاح بودجه کربن (Carbon Budget) استفاده می کنند. از یكسو، آن ها درست مانند یک بودجه مالی عمل می کنند: محدودیتی برای کل هزینه ها وجود دارد – مقدار گازهای گلخانه ای که می توانیم منتشر کنیم، و این تضمین می کند که ما در “منطقه امن” بمانیم و از بدهی به نسل های آینده در این مورد اجتناب کنیم.
از سوی دیگر بودجه های کربن کاملا متفاوت هستند. نگاهی به حساب های مالی و جریان های درآمدی شما معمولا برای قضاوت در مورد محدودیت های مخارج شخصی کافی است، در حالی که در یک بودجه کربنی دانشمندان باید کل میزان انتشار گازهای گلخانه ای متناظر با سطوح مختلف گرمایش را نیز محاسبه کنند.
با در نظر گرفتن این محاسبات، بودجه کربن می تواند چندین چیز را به ما نشان دهند: اینکه ما واقعا چگونه عمل می کنیم (بودجه تاریخی)، تا چه زمانی می توانیم “هزینه ها” را در سطوح فعلی نگه داریم (بودجه باقی مانده) و زمانی که کل بودجه بین کشورها تقسیم می شود، تخصیص عادلانه و منصفانه چگونه خواهد بود.
بودجه کربن چطور عمل می كند؟
در بودجه شخصی خودتان، رقم نهایی -میزان پولی که در اختیار دارید بدون نیاز به نگرانی در مورد خرج کردن بیش از حد- تنها با جزئیات درآمد و هزینه های شما ممکن است. به طور مشابه، بودجه کربن با شناسایی منابع کربن وارد شده به جو و جذب کربن از آن (مانند جنگل ها یا اقیانوس) توسط دانشمندان آغاز می شود. پیشرفت در علوم آب و هوا و زمین به این معنی است که می توان تعادلی از چرخه کربن در طبیعت ایجاد کرد و سپس یک منبع اضافی اضافه کرد: انتشار ناشی از فعالیت های انسانی.
در یک بودجه مالی شخصی مهم است که برای جلوگیری از ناتوانی در پرداخت چیزی یا توسل به وام های پرهزینه، به زیر صفر سقوط نکنیم. در سیستم اقلیمی، مقدار کربن موجود در جو -که به صورت غلظت یا “بخش در میلیون” (ppm) اندازه گیری می شود، “اثر گلخانه ای” ایجاد می کند و سطح دمای متوسط جهانی را می دهد. این همان سطح دمایی است که ما نگران آن هستیم، زیرا فراتر رفتن از حد ۲ درجه سانتی گراد مذكور در توافق پاریس پیامدهایی را به همراه خواهد داشت که کشورها آن ها را غیرقابل قبول می دانند.
برای متعادل کردن بودجه خود، می توانید برخی هزینه ها را کاهش دهید، سعی کنید درآمد بیشتری کسب کنید، یا وام بگیرید و درآمد آینده خود را برای بازپرداخت وام با بهره کاهش دهید. برای متعادل کردن بودجه کربن، ما همچنین می توانیم هزینه ها را با فهمیدن چگونگی سازگاری با پیامدهای گرمایش جهانی کاهش دهیم، اما گزینه ها کاملا محدود هستند – ما نمی توانیم با کلاهک یخی گرینلند برای کاهش ذوب ناشی از تغییرات اقلیمی مذاکره کنیم.
“دریافت وام” نیز به معنای انتقال مسئولیت به نسل های آینده است که در نتیجه آن ها مجبورند با جدیت بیشتری عمل کنند- نه فقط برای کاهش انتشار گازهای گلخانه ای بلکه برای رساندن آن ها به سطوح منفی با جذب موفقیت آمیز گازهای گلخانه ای بیشتر از آنچه كه منتشر می شوند!
در نهایت، یک بودجه مالی ممکن است درآمدها و هزینه هایی با ارزهای مختلف داشته باشد -از آنجا که امکان اضافه کردن و کم کردن مستقیم این واحدهای پولی مختلف وجود ندارد، آن ها را به یک ارز مشترک برای مقایسه تبدیل می کنیم. به همین ترتیب، بودجه برای هر یک از گازهای گلخانه ای موجود در جو محاسبه می شود و سپس با “تبدیل” آن ها به واحدهای معادل دی اکسید کربن (CO۲e) قابل مقایسه می شود -دی اکسید کربن به عنوان گاز گلخانه ای غالب منتشر شده از فعالیت های انسانی مورد استفاده قرار می گیرد.
علم می تواند پیامدهای خطرناک سطوح مختلف گرمایش را برای انسان ها و دیگر موجودات روی زمین مشخص کند، اما این ها مقاصد احتمالی هستند و نه نقشه راه.
بودجه کربن ما چقدر است؟
شناخته شده ترین كار عملی در ردیابی بودجه کربن از پروژه جهانی کربن (Global Carbon Project) -كه یک پروژه تحقیقاتی بین المللی در طرح تحقیقاتی زمین آینده (Future Earth research) در مورد پایداری جهانی و شریک تحقیقاتی برنامه تحقیقات اقلیم جهانی (World Climate Research Programme) است- بدست می آید. در سال ۲۰۲۲، بیش از ۱۰۰ محقق گرد هم آمدند تا هفدهمین نسخه از بودجه CO۲ را تدوین كنند.
اول، بودجه پروژه جهانی کربن، روندهای انتشار جهانی دی اکسید کربن ناشی از انرژی و كاربری زمین را توصیف می کند. به عنوان مثال، در سال ۲۰۲۲ انتشار کربن ناشی از سوخت فسیلی همچنان در حال افزایش بوده و به ۳۶.۶ میلیارد تن CO۲ یعنی 1.0% بیشتر از سال قبل رسیده است. این افزایش کمی بیشتر از پیک قبلی پیش از همه گیری كرونا در سال ۲۰۱۹ بود و با آنچه برای رسیدن به اهداف توافق پاریس مورد نیاز است، فاصله زیادی دارد. در عوض، یک کاهش سریع در مقیاس حدود GtCO۲ 1.4 در هر سال برای رسیدن به انتشار خالص صفر CO۲ تا سال ۲۰۵۰ مورد نیاز است.
همچنین بودجه کربن در ابعاد جهانی به ما می گوید که چقدر مجاز به انتشار هستیم و هنوز هم در مسیر ۱.۵ درجه سانتی گراد، ۱.۷ درجه سانتی گراد یا ۲ درجه سانتی گراد گرم شدن باقی بمانیم -یعنی به ترتیب ۳۸۰، ۷۳۰ و ۱.۲۳۰ میلیارد تن دی اکسید کربن. برای تصور بهتر این ارقام، دانشمندان معمولا آن ها را به عنوان سال های “انجام همان کاری که سال گذشته انجام می دادیم [BAU]” معرفی می کنند. براساس سطح انتشار گازهای گلخانه ای ۲۰۲۲، ۹ سال دیگر تا عبور از مرز ۱.۵ درجه سانتی گراد و تنها ۱۸ و ۳۰ سال دیگر تا عبور از مرزهای بالاتر فرصت داریم.
جمع بندی
گرمایش زمین یک تهدید محیط زیستی بزرگ برای توسعه پایدار جهانی است و به اجماع جامعه بین المللی برای رسیدگی به تغییرات آب و هوایی جهانی و فعالیت های انسانی با ترویج تعادل جهانی کربن در اکوسیستم های زمینی تبدیل شده است. از زمان انتشار گزارش ویژه IPCC در مورد گرمایش جهانی تا ۱.۵ درجه سانتی گراد، بسیاری از کشورها و مناطق، جدول زمانی و اقدامات خود را برای دستیابی به کاهش کربن مشخص کرده اند.
از قرن بیستم، تسریع شهرنشینی جهانی نه تنها انتشار کربن را افزایش داده بلکه ترسیب کربن را از طریق تغییرات در انواع کاربری زمین تضعیف کرده و در نهایت بر وضعیت بودجه کربن تاثیر گذاشته است. عدم تعادل چرخه کربن باعث ایجاد اثر گلخانه ای می شود و تعادل مجدد یک ابزار موثر برای مبارزه با تغییرات آب و هوایی جهانی است. بنابراین، لازم است بودجه کربن شهرها از منظر چرخه کربن بررسی شود تا به دنبال دستاوردهایی در اهداف توسعه پایدار سازمان ملل (SDGs) و بررسی ساخت شهرهای کم کربن باشیم.
برگرفته از Climate Science 2030
این مقاله چقدر برای شما مفید بود؟
از 1 تا 5 امتیاز بدهید.
میانگین امتیاز: / 5. تعداد رأیها:
اولین نفری باشید که رأی میدهد!
ما متأسفیم که این مقاله اصلاً برای شما مفید نبود!
لطفاّ به ما در بهبود آن کمک کنید.
به ما در اصلاح آن کمک میکنید؟
امیرحسین عبدالرضایی
به عنوان یک فارغالتحصیل کارشناسی ارشد مهندسی عمران- محیط زیست به دنبال آنم تا زمین را جای بهتری برای زندگی کنم؛ چه برای خودم و چه برای دیگران.
دیدگاهتان را بنویسید