در حال حاضر 16 واژه‌ در واژه نامه موجود است که با حرف ز شروع می‌شود
ز
زباله دریایی یا Marine litter
زباله های دریایی تجمع زباله های ساخته شده توسط انسان در اقیانوس ها از جمله پلاستیک، فلزات و سایر زباله ها است که تهدیدی برای زندگی دریایی و اکوسیستم ها و سلامت انسان است.
زباله یا Rubbish
مواد دور ریخته شده که دیگر مورد استفاده نیستند از منازل، موسسات یا محل کار
زغال چوب یا charcoal
زغال چوب مواد حاصل از ذغال‌شدن زیست توده، معمولاً برخی از بافت میکروسکوپی معمول بافت‌های گیاهی را حفظ می‌کند. از نظر شیمیایی عمدتاً از کربن با ساختار گرافیتی آشفته، با مقادیر کمتر اکسیژن و هیدروژن تشکیل شده است (چارلسون و هاینتزنبرگ، 1995، ص 402). کربن سیاه را ببینید. دوده.
زمین بایر-زمین دست خورده یا Brownfields
زمین های بایر، املاک صنعتی و تجاری متروک، بلااستفاده یا کم استفاده هستند که تامین مالی توسعه یا توسعه مجدد به دلیل آلودگی واقعی یا مشکوک محیطی در نتیجه استفاده های گذشته پیچیده است.
زمین خواری یا Land Grabbing
زمین خواری به اقدامی اطلاق می شود که زمین هایی را که مالکیت آنها برای ما نیست بدون معامله و رضایت مالکین به تصرف خود درآوریم و اغلب به منظور منافع مالی به کار برده می شود
زنجیره ارزش یا Value chain
مفهوم زنجیره ارزش به طور گسترده در ادبیات مدیریت استراتژیک، به ویژه توسط پورتر (1985) پوشش داده شده است. یک زنجیره ارزش از فعالیت ها و فرآیندهای کسب و کار داخلی یک شرکت برای ایجاد ارزش برای مشتریان خود ناشی می شود (پورتر، 1985). سپس این زنجیره ارزش یک شرکت به یک زنجیره ارزش یا سیستم صنعتی تعلق دارد (پورتر، 1985).
زنجیره تامین سبز یا Green supply chain
زنجیره تامین سبز سیستمی متشکل از تامین کنندگان، تولیدکنندگان و توزیع کنندگان است که برای تولید و ارائه محصولات و خدمات با اثرات زیست محیطی کم، با هم همکاری می کنند، در حالی که نیازهای مشتریان را برآورده می کنند و دوام اقتصادی را حفظ می کنند.
زنجیره تامین یا Supply chain
انبوهی از شرکت‌هایی که در کل فرآیند ایجاد یک محصول یا تسهیل یک خدمات دخیل هستند، برای مثال تولیدکنندگان و ارائه‌دهندگان مواد تشکیل دهنده مورد استفاده در محصول نهایی. فعالیت های زنجیره تامین یک شرکت، انتشارات حوزه 3 آن را تشکیل می دهد.
زیر ساخت یا Infrastructure
ساختارها و امکانات اولیه فیزیکی و سازمانی (مانند ساختمان ها، جاده ها، منابع تغذیه) مورد نیاز برای فعالیت یک جامعه یا شرکت
زیرساخت پایدار یا Sustainable infrastructure
زیرساخت های پایدار، طراحی و ساخت زیرساخت هایی است که اثرات منفی زیست محیطی را به حداقل می رساند و بهره وری منابع را به حداکثر می رساند، در حالی که نیازهای جامعه را برآورده می کند.
زیرساخت تاب آور (انعطاف پذیر) یا Resilient infrastructure
زیرساخت تاب آور سیستم‌های زیرساختی است که برای مقاومت و بازیابی از اثرات بلایای طبیعی و سایر اختلالات طراحی شده‌اند و در عین حال عملکردها و خدمات ضروری خود را حفظ می‌کنند.
زیرساخت سبز یا Green infrastructure
زیرساخت سبز به سیستم‌های طبیعی یا مهندسی اطلاق می‌شود که مزایای اکولوژیکی و اجتماعی مانند مدیریت آب طوفان، بهبود کیفیت هوا و احیای زیستگاه را فراهم می‌کنند.
زیست پالایی یا Bioremediation
زیست پالایی استفاده از موجودات زنده مانند باکتری ها یا گیاهان برای حذف یا خنثی کردن آلاینده های محیط است.
زیست تخریب پذیر یا Biodegradable
قادر به پوسیدگی طبیعی و به گونه ای که مضر نباشد
زیست توده یا Biomass
زیست توده مواد آلی و غیر فسیلی با منشا بیولوژیکی (گیاهان و حیوانات) است که به عنوان ماده اولیه برای تولید سوخت های زیستی استفاده می شود. می توان آن را مواد اولیه زیست توده یا محصولات انرژی زا نیز نامید. این شامل طیف گسترده ای از مواد برداشت شده از طبیعت یا بخش بیولوژیکی پسماند است. نمونه معمولی آن چوب (هیزم، بقایای چوب، ضایعات چوب، شاخه های درخت، کنده، گلوله های چوب و ...) است که بزرگترین منبع انرژی زیست توده است. نمونه های دیگر زیست توده عبارتند از: چمن، بامبو، ذرت، نیشکر، فضولات حیوانی، لجن فاضلاب و جلبک. استفاده از زیست توده به عنوان سوخت کربن خنثی تلقی می شود زیرا کربن در طول چرخه زندگی زیست توده (رشد آن) از جو به دام افتاده است. چندین نگرانی پایداری مربوط به استفاده از زیست توده به عنوان سوخت وجود دارد.
زیست کره یا Biosphere
زیست کُره یا بیوسفر از بخش هایی از زمین که در آن حیات وجود دارد تشکیل شده است - همه اکوسیستم ها. بیوسفر از عمیق‌ترین سیستم‌های ریشه درختان، تا محیط‌های تاریک گودال‌های اقیانوسی، تا جنگل‌های بارانی سرسبز، قله‌های بلند کوه‌ها و مناطق انتقالی مانند این، جایی که اکوسیستم‌های اقیانوسی و زمینی به هم می‌رسند، گسترش می‌یابد.

واژه نامه توسعه پایدار

اهمیت واژه نامه توسعه پایدار در این است که با توضیح مفاهیم و اصطلاحات مرتبط با این حوزه، افراد را با مفاهیم و اهداف توسعه پایدار آشنا می‌کند و به آنها کمک می‌کند تا در فرایند تصمیم‌گیری‌های مرتبط با توسعه پایدار، با دانش کافی و بهترین روش‌ها عمل کنند. توسعه پایدار فرایندی است که به دنبال رسیدن به هماهنگی بین پایداری محیطی، پایداری اقتصادی و پایداری سیاسی-اجتماعی است. این مفهوم گسترده شامل اداره و بهره‌برداری صحیح و کارا از منابع پایه، منابع طبیعی، منابع مالی و نیروی انسانی برای نیل به الگوی مصرف مطلوب همراه با بکارگیری امکانات فنی و ساختار و تشکیلات مناسب برای رفع نیاز نسل‌های امروز و آینده بطور مستمر و قابل رضایت است.

از آقایان مهندس علی حیدری و مهندس امیرحسین رجبی پور و همچنین خانم مهندس شیوا کامرانی حامد که ما را در تهیه این واژه نامه توسعه پایدار یاری کردند، صمیمانه سپاسگزاریم.