ماده ای که تحت فشار محصور شده و به صورت اسپری ریز توسط یک گاز پیشران آزاد می شود. یا Aerosolsمجموعه ای از ذرات جامد یا مایع معلق در هوا، با اندازه معمولی بین 0.01 تا 10 میکرومتر، که حداقل برای چندین ساعت در جو باقی می مانند. آئروسل ها ممکن است منشا طبیعی یا انسانی داشته باشند. آئروسلها ممکن است به روشهای مختلفی بر آب و هوا تأثیر بگذارند: مستقیماً از طریق پراکندگی و جذب تشعشع، و به طور غیرمستقیم با عمل به عنوان هستههای تراکم ابرها یا اصلاح خواص نوری و طول عمر ابرها.
مالیات بر کربن یا Carbon Taxبر اساس مالیات کربن، دولت قیمتی را تعیین می کند که انتشار دهندگان باید برای هر تن گازهای گلخانه ای که منتشر می کنند، بپردازند. کسبوکارها و مصرفکنندگان برای اجتناب از پرداخت مالیات، اقداماتی مانند تعویض سوخت یا استفاده از فناوریهای جدید برای کاهش انتشار گازهای گلخانهای خود انجام خواهند داد.
مبارز زیرسن قانونی یا Underage Combatantاز زمان ظهور انواع جدیدی از درگیری ها که در آن سربازان منظم در یک طرف و چریک ها در طرف دیگر وجود دارند - ما به طور مکرر پسرانی را می بینیم که کمی بیشتر از کودکان در تئاترهای رزمی هستند، سلاح هایی به دست می گیرند و آماده استفاده از آنها هستند.
متغیرهای اقلیمی یا Climate variabilityتغییرپذیری آب و هوا به تغییرات در وضعیت میانگین و سایر آمارها (مانند انحرافات استاندارد، وقوع افراطها و غیره) آب و هوا در همه مقیاسهای مکانی و زمانی فراتر از رویدادهای جوی فردی اشاره دارد. تغییرپذیری ممکن است به دلیل فرآیندهای داخلی طبیعی در سیستم آب و هوایی (تغییرپذیری داخلی)، یا به دلیل تغییرات در نیروی خارجی طبیعی یا انسانی (تغییرپذیری خارجی) باشد.
متوازنسازی کربن یا Carbon offsettingجبران کربن کاهش یا حذف انتشار دی اکسید کربن یا سایر گازهای گلخانه ای است که به منظور جبران انتشار گازهای گلخانه ای در جاهای دیگر ایجاد می شود.
محتوای مبتنی بر زیست یا Biobased contentمحصولات مبتنی بر زیست محصولاتی هستند که به طور کامل یا جزئی از زیست توده مشتق شده اند. بنابراین، تعیین میزان زیست توده موجود در محصول ضروری است.
محدودیت اضطراری یا Emergent constraintتلاشی برای کاهش عدم قطعیت در پیشبینیهای اقلیمی، با استفاده از مجموعهای متشکل از 32 ESM برای مرتبط کردن یک بازخورد خاص یا تغییر آینده به مشاهده آب و هوای گذشته یا فعلی.
محصول بکر، فرآورده بکر، محصول دست اول یا Virgin Productموادی که مستقیما از مواد اولیه که قبلا هرگز مورد استفاده نبوده اند تولید میشوند مانند ساخت لوله هایی که آب آشامیدنی را حمل می کنند. با این حال، لوله ها و اتصالات فاضلاب را می توان با استفاده از مواد بازیافتی تولید کرد.
محصولات پس از مصرف (ضایعات) یا Post -consumer materialمواد پس از مصرف (ضایعات) به محصولات یا موادی گفته می شود که توسط مصرف کننده نهایی مورد استفاده قرار گرفته و سپس دور انداخته شده اند، درنهایت برای دفع یا بازیافت و بازیابی برده می شوند.
محصولات/مواد مبتنی بر زیست یا Bio-based Products/Materialمحصولات مبتنی بر زیست از مواد خام بیولوژیکی (زیست توده) ساخته می شوند. مواد خام جدید را می توان به طور نامحدود کشت کرد، مشروط بر اینکه زمینی که این محصولات در آن کشت می شوند به درستی نگهداری شود. استفاده از مواد خام بیولوژیکی به کاهش مصرف سوخت های فسیلی کمک می کند.
مخاطره یا Risk (environmental risk)اندازه گیری احتمال وقوع آسیب به جان، سلامت، اموال و/یا محیط زیست در نتیجه یک خطر معین.
مخزن کربن یا Carbon Sinkمخزن کربن به هر چیزی گفته میشود که کربن بیشتری را از اتمسفر جذب میکند، مثلاً گیاهان، اقیانوسها و خاک. در مقابل، منبع کربن هر چیزی است که کربن بیشتری نسبت به جذب خود در اتمسفر آزاد می کند - به عنوان مثال، سوزاندن سوخت های فسیلی یا فوران های آتشفشانی.
مخزن گندآب یا septic tankسپتیک تانک مخزنی است که در آن فاضلاب به کمک فرایندهایی از قبیل ته نشینی، شناور سازی و بیولوژیکی تصفیه می گردد. فرآیندهای فیزیکی و بیولوژیکی اصلی ترین فرآیندهایی هستند که در سپتیک تانک باعث تصفیه فاضلاب میشوند. این فرآیندها عمدتا شامل ته نشینی، شناورسازی و فرآیندهای بی هوازی بیولوژیکی بوده که هرکدام بخشی از بار آلودگی را کاهش می دهند.
مداخله بشری یا Anthropogenicاثر، نتیجه یا فرآیند فعالیت انسان.
مدل طراحی محصولات به شیوه احیایی و در چرخه طبیعی یا Cradle-to-Cradleاز منبع(گهواره) به منبع (گهواره) را می توان طراحی و تولید انواع محصولات به گونه ای تعریف کرد که در پایان عمر آنها به طور واقعی بازیافت شوند (بازیافت شوند)، با تقلید از چرخه طبیعت با همه چیز بازیافت یا به زمین بازگردانده شوند. به طور مستقیم یا غیر مستقیم از طریق غذا، به عنوان یک ماده مغذی کاملا ایمن، غیر سمی و زیست تخریب پذیر. از گهواره به گهواره، همه اجزای یک محصول، محصول دیگری، زمین یا حیوان را تغذیه میکنند یا به سوخت تبدیل میشوند: محصولات یا از موادی تشکیل شدهاند که زیست تخریب میشوند و تبدیل به غذا برای چرخههای بیولوژیکی میشوند یا از مواد فنی که در چرخههای فنی حلقه بسته باقی میمانند. ، به طور مداوم به عنوان مواد مغذی با ارزش برای صنعت در گردش است. می توان استدلال کرد که گهواره به گهواره معادل پایداری واقعی است - از طریق اجزای بیولوژیکی یا فنی مورد استفاده، همه محصولات پایدار می شوند زیرا هیچ چیز تبدیل به پسماند نمی شود که قابل استفاده مجدد نباشد.
مدل قطع، فرآیند تولید را فقط به محصولات جانبی قابل تخصیص خود اختصاص میدهد یا Cut-off methodروش Cut-off استدلال می کند که هر محصول فقط باید به اثرات زیست محیطی که مستقیماً توسط آن محصول ایجاد می شود اختصاص داده شود. بنابراین بار مواد اولیه (V1) به بار چرخه عمر (L1) برای محصول 1 اختصاص داده می شود.
مدل کسب و کار- مدل تجاری یا Business modelیک مدل کسب و کار با سه عنصر اصلی تعریف می شود: ارزش پیشنهادی، ایجاد و تحویل ارزش، و جذب ارزش. ایجاد ارزش در قلب هر مدل کسب و کاری قرار دارد. شرکتها اغلب با بهرهگیری از فرصتهای تجاری، بازارها و جریانهای درآمد جدید، ارزش را به دست میآورند.
مدل های کسب و کار فراگیر یا Inclusive Business Models (IBMs)مدل های کسب و کار فراگیر نوعی از انواع مدل های تجاری که به دنبال ارزش گذاری برای جوامع کم درامد است
مدیریت پسماند خطرناک یا Hazardous waste managementمدیریت پسماندهای خطرناک به مدیریت، نگهداری و دفع ایمن و مؤثر موادی که برای سلامت انسان و محیط زیست خطرآفرین هستند، مانند مواد شیمیایی، آفت کش ها و پسماند های رادیواکتیو اشاره دارد.
مدیریت جنگلداری یا silvicultural managementاستفاده از روش هایی که باعث افزایش بهره وری درختان در جنگل های مدیریت شده می شود، مانند کاشت نهال، تنک کردن درختان، یا استفاده از علف کش ها برای کاهش فراوانی علف های هرز.
مدیریت یکپارچه پسماند یا Integrated Waste Managementمدیریت یکپارچه پسماند یک رویکرد جامع برای مدیریت جنبه های مختلف پسماند، که شامل تولید، جمع آوری، حمل ونقل، پردازش، تصفیه و دفع آن است
مرگ و میر کودکان یا Child mortalityدر جمعیت شناسی، مرگ و میر کودکان به مرگ کودکان زیر پنج سال و مرگ و میر نوزادان به مرگ کودکان زیر یک سال اشاره دارد.
مسئولیت اجتماعی شرکت ها یا Corporate Social Responsibility (CSR)مسئولیت اجتماعی شرکتی یا CSR، نوعی از خود تنظیمی است که مسئولیت پذیری و تعهد کسب و کار را برای کمک به رفاه جامعه از طریق اقدامات مختلف محیطی و اجتماعی نشان می دهد.
مسئولیت اجتماعی شرکت ها یا Corporate Social Responsibility (CSR)CSR نقش مهمی در درک برند یک شرکت دارد. جذابیت برای مشتریان، کارمندان و سرمایه گذاران؛ حفظ استعداد؛ و موفقیت کلی در کسب و کار. یک شرکت می تواند چهار نوع تلاش CSR را اجرا کند: ابتکارات زیست محیطی، کار خیریه، شیوه های کار اخلاقی و پروژه های داوطلبانه."
مشارکت (سند) ملی تعیین شده NDC یا NDCs (Nationally Determined Contributions)سند تعهدات ملی (NDC) موارد مهمی مانند تعهدات کشور و میزان بار مالی این تعهدات در این سند را شامل میشود و به همین دلیل میتوان گفت مغز اصلی موافقتنامه پاریس است. مطابق تعهدات مدنظر سازمان محیط یست ایران موظف به کاهش ۴ درصدی غیر مشروط و ۱۲ درصدی مشروط (مشروط به رفع تحریمها) گازهای گلخانهای انسانساخت میشود
مشارکت سیستم دولتی و خصوصی یا PPPs (Public Private Partnerships)مشارکتهای دولتی و خصوصی (PPPs) به تمهیدات بین سازمانهای دولتی و شرکتهای بخش خصوصی گویند که در آن دو طرف برای دستیابی به یک هدف مشترک یا ارائه خدمات عمومی با یکدیگر همکاری میکنند. PPPها برای استفاده از نقاط قوت هر دو بخش دولتی و خصوصی طراحی شده اند تا به نتایجی دست یابند که ممکن است از طریق کار هر یک از بخش ها به تنهایی امکان پذیر نباشد.
مصرف گرایی آگاهانه یا Conscious consumerismمصرفگرایی آگاهانه، که گاهی مصرفگرایی اخلاقی یا مصرفگرایی سبز نامیده میشود، به معنای تصمیمگیری عمدی مصرفکنندگان برای خرید است که معتقدند تأثیر مثبت اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی دارد.
مصرف گرایی آگاهانه یا Conscious consumerismمصرفگرایی آگاهانه، که گاهی مصرفگرایی اخلاقی یا مصرفگرایی سبز نامیده میشود، به معنای تصمیمگیری عمدی مصرفکنندگان برای خرید است که معتقدند تأثیر مثبت اجتماعی، اقتصادی و زیستمحیطی دارد.
به طور خلاصه، این به معنای خرید با در نظر گرفتن پایداری است. این می تواند شامل خرید یک محصول خاص یا عدم خرید هیچ چیزی باشد، هر دو تصمیمات آگاهانه هستند.
معادل دی اکسید کربن یا Carbon dioxide equivalentمعادل دی اکسید کربن یا معادل CO2، که به اختصار CO2-eq نامیده می شود، یک معیار متریک است که برای مقایسه انتشار گازهای گلخانه ای مختلف بر اساس پتانسیل گرمایش جهانی (GWP)، با تبدیل مقادیری از گازهای دیگر به مقدار معادل استفاده می شود. دی اکسید کربن با همان پتانسیل گرمایش جهانی.
معدنی سازی مجدد یا Remineralizeمعدنی سازی مجدد مواد مغذی، فرآیندی است که چرخه مواد مغذی را کامل می کند.
منابع تجدید پذیر یا Renewable Resourcesمنبعی که با سرعتی که می توان از آن سریعتر یا حداقل به همان سرعتی که می توان استفاده کرد جایگزین می شود. برای مثال، اکسیژن (0) موجود در هوا، گیاهان و حیوانات در محیط، آب در سیستم هیدرولوژیکی و انرژی خورشید همگی تجدیدپذیر هستند. فشارهای مدرن بر روی چنین منابعی شرایطی را ایجاد کرده است که آنها قادر به تجدید سریع به اندازه کافی برای پاسخگویی به خواسته های خود نیستند. بعید است که اکسیژن با سرعت بیشتری نسبت به استفاده آن جایگزینی شود و خورشید به تامین انرژی برای میلیون ها سال ادامه دهد. گاهی اوقات از چنین منابعی به عنوان منابع دائمی یاد می شود. با این حال، در بسیاری از نقاط، منابع گیاهی و حیوانی با نرخی بیشتر از نرخ طبیعی تولید آنها مصرف می شود. به طور مشابه، در تعداد فزاینده ای از مناطق در سراسر جهان، نرخ مصرف آب از توانایی چرخه هیدرولوژیکی برای حفظ ذخایر طبیعی پیشی گرفته است.
منابع درگیر یا Conflict resourcesمنابع منازعه منابع طبیعی هستند که بهرهبرداری و تجارت سیستماتیک آنها در شرایط منازعه منجر به نقض جدی حقوق بشر، نقض حقوق بشردوستانه بینالمللی یا نقض حقوق بشردوستانه بینالملل میشود، بهرهبرداری از آنها یا منجر به آن میشود.
منابع طبیعی یا Natural Resourcesمنابعی هستند که انسانها آنها را به وجود نیاورده اند.این منابع شامل تمام خواص ارزشمند از قبیل خواص مغناطیسی، گرانشی، الکتریکی، نیروها و… میشود. این منابع در کره زمین شامل نور خورشید، اتمسفر، آب، خشکی (شامل همه مواد معدنی) و تمام پوشش گیاهی، محصولات کشاورزی و زندگی جانوری که به صورت طبیعی در آن وجود داشته یا دارد، میشود
منافع مشترک یا Co-benefitsتأثیرات مثبتی که یک سیاست یا اقدام با هدف یک هدف ممکن است بر اهداف دیگر داشته باشد و در نتیجه کل منافع را برای جامعه یا محیط زیست افزایش دهد. منافع مشترک اغلب در معرض عدم قطعیت هستند و در میان عوامل دیگر به شرایط محلی و شیوه های اجرایی بستگی دارند. از مزایای مشترک نیز به عنوان مزایای جانبی یاد می شود.
منبع تجدید ناپذیر یا Nonrenewable Resourceمنبعی طبیعی است که نمیتواند به صورت طبیعی با سرعتی جایگزین شود که با نرخ مصرف آن هماهنگ گردد. به عنوان مثال آب های زیر زمینی جزء منابع تجدیدناپذیر قلمداد میشوند.
منطقه حفاظت شده یا Protected Area سازمان حفاظت محیط زیست منطقه حفاظتشده را اینگونه تعریف می کند که اراضی به نسبت وسیع با ارزش حفاظتی زیاد که با هدف حفظ و احیای رویشگاههای گیاهی و زیستگاههای جانوری انتخاب میشوند. مناطق حفاظتشده، محیطهای مناسبی برای اجرای برنامههای آموزشی و پژوهشهای زیستمحیطی بهشمار میآیند.
منطقه خشک یا Arid zoneمناطقی که رشد پوشش گیاهی به دلیل محدودیت در دسترس بودن آب به شدت محدود شده است. در بیشتر موارد، پوشش گیاهی بومی مناطق خشک کم است. تنوع بارندگی زیاد است و میانگین سالانه آن کمتر از 300 میلی متر است. کشاورزی در مناطق خشک نیاز به آبیاری دارد.
مه دود فوتوشیمیایی یا Photochemical Smogمه دود فتوشیمیایی نوعی آلودگی هوا است که از واکنش شیمیایی پیچیده بین اکسیدهای نیتروژن (NOx)، ترکیبات آلی فرار (VOCs) و نور خورشید ناشی می شود. این واکنش مخلوطی از آلاینده ها از جمله ازن، ذرات معلق و ترکیبات سمی مختلف تولید می کند.
مه دود یا smogترکیبی از دود و مه که باعث آلودگی هوا می شود. در ابتدا برای آلودگی حاوی دود اسیدی ناشی از سوزاندن زغال سنگ استفاده شد، اما همچنین برای توصیف آلودگی فتوشیمیایی شهرهایی مانند لس آنجلس، که در آن هیدروکربنها و اکسیدهای نیتروژن (NO) از خودرو به اتمسفر آزاد میشوند، استفاده شد.
مواد بازیافتی صنعتی شده یا POST INDUSTRIAL RECYCLED (PIR)مواد بازیافتی پساصنعتی (PIR) موادی هستند که از کالاها تولید می شوند و به عنوان مواد اولیه در تولید محصولات جدید مورد استفاده مجدد یا بازیافت قرار می گیرند. این مواد میتوانند از منابع مختلفی از جمله ضایعات تولیدی، برشها، و سایر ضایعات تولید شده در طول فرآیندهای تولید به دست می آیند.
مواد بازیافتی مصرف شده یا POST CONSUMER RECYCLED (PCR)مواد بازیافتی مصرف شده (PCR) موادی هستند که از پسماند های تولیدی توسط مصرف کنندگان بازیابی یا جمع آوری شده و برای استفاده به عنوان مواد اولیه در تولید محصولات جدید پردازش شده اند.
مواد بازیافتی یا Recycled materialمواد بازیافتی به ماده ای گفته می شود که پس از دور ریختن به عنوان پسماند برای بازیافت جمع آوری و پردازش شده است. و پس از آن باز یافت شده و تبدیل به محصولا بازیافتی جدید شده است
مواد بازیافتی یا احیا مجدد یا Recovered [reclaimed] materialبه هر ماده ای اطلاق می شود که پس از دور ریختن به عنوان پسماند جمع آوری، پردازش و استفاده مجدد شده است.
مواد بسیار نگران کننده یا SVHCs: Substances of Very High Concernموادی که ممکن است اثرات جدی و اغلب غیرقابل برگشتی بر سلامت انسان و محیط زیست داشته باشند را می توان به عنوان مواد بسیار نگران کننده (SVHCs) معرفی کرد.
مواد زائد (پسماند) جامد شهری یا Municipal solid wasteمواد زائد جامد شهری یا پسماند های جامد شهری، به پسماند های غذایی، ساختمانی و سایر مواد جامد مانند پلاستیک و منسوجات گفته می شود که در جوامع شهری مانند مراکز مسکونی و تجاری تولید می شوند
مواظبت از تبعات محصولات یا Product stewardshipمجموعه اقداماتی است که باید انجام شود تا از جلوگیری از تبعات منفی زیستمحیطی، بهداشتی و ایمنی مربوط به یک محصول خاص تا آخر چرخه عمر آن اطمینان حاصل شود
میزان انتشار کربن یا Carbon footprint (CF)ردپای کربن مجموع انتشار گازهای گلخانه ای (GHG) ناشی از یک فرد، رویداد، سازمان، خدمات، مکان یا محصول است که به صورت معادل دی اکسید کربن (CO2e) بیان می شود.
میکروپلاستیک یا Microplasticsمیکروپلاستیکها اشیایی فوقالعاده کوچک هستند؛ که در نزدیکی سطح بستر یا بر روی ساحل دریاها و اقیانوسها وجود دارند. در واقع آنها به عنوان اشیایی پلاستیکی که قطرشان کمتر از ۵ میلیمتر است شناخته میشوند.